Menu

Wystąpienie Koalicji na Rzecz Równych Szans do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury

Organizacje zrzeszone w Koalicji na Rzecz Równych Szans wystąpiły do Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz do Przewodniczącego Rady Programowej tej Szkoły o włączenie do programów nauczania tematyki dotyczącej obowiązku równego traktowania i zasady niedyskryminacji.

 

Warszawa, 21 lipca 2011 r.

 

Szanowny Pan Dyrektor
Leszek Pietraszko
Szanowny Pan Przewodniczący Rady

prof. dr hab. ks. Antoni Dębiński

Krajowa Szkoła
Sądownictwa i Prokuratury
ul. Przy Rondzie 5
31-547 Kraków


Szanowny Panie Dyrektorze,
Szanowny Panie Przewodniczący,

W imieniu Koalicji na Rzecz Równych Szans, nieformalnej platformy skupiającej ponad 40 organizacji działających na rzecz praw człowieka i promowania zasady równości i niedyskryminacji, pragniemy zwrócić uwagę Szanownych Panów na problem nierównego traktowania, który coraz częściej staje się przedmiotem toczących się postępowań sądowych w sprawach pracowniczych, jak również pośrednio, także postępowań cywilnych o naruszenie dóbr osobistych oraz postępowań karnych. Niestety, jak wiadomo, poziom świadomości społecznej na temat problemu dyskryminacji wciąż jest w Polsce niewielki, stąd wciąż nieduża liczba spraw, w których dochodzi do stwierdzenia naruszenia prawa w przedmiotowym zakresie.
Przepisy antydyskryminacyjne w odniesieniu do zatrudnienia pracowniczego obowiązują od 1 stycznia 2004 roku i po 7 latach wciąż budzą wątpliwości, a nawet kontrowersje jeśli chodzi o ich wykładnię. Orzecznictwo krajowe, ciągle jeszcze nie odpowiada na wiele wątpliwości związanych z tym tematem. Z kolei orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które nierzadko mogłoby się okazać pomocne, jak wynika z naszych obserwacji, nie jest znane w wystarczającym stopniu przez przedstawicieli polskiego wymiaru sprawiedliwości.
Ponadto, z dniem 1 stycznia br. weszła w życie tzw. ustawa antydyskryminacyjna , na mocy której ochrona przed dyskryminacją odnosi się także do takich obszarów życia jak zatrudnienie niepracownicze, dostęp do dóbr i usług, opieka zdrowotna, zabezpieczenie społeczne oraz edukacja. Do chwili obecnej brak informacji na temat postępowań sądowych wytaczanych na podstawie przepisów ww. ustawy, ale należy się spodziewać, iż w niedługim czasie pojawią się takowe, a ich liczba z czasem będzie rosła.

Dlatego też, pragniemy zwrócić uwagę Szanownych Panów na potrzebę włączenia do programu nauczania aplikantów sędziowskich i prokuratorskich (w ramach aplikacji ogólnej, a następnie w ramach aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej), oraz programu szkolenia ustawicznego dla sędziów i prokuratorów, tematyki dotyczącej obowiązku równego traktowania i zasady niedyskryminacji. Jak wynika z obserwacji organizacji skupionych w Koalicji, należy zauważyć stopniowy wzrost świadomości antydyskryminacyjne w Polsce, w tym również wśród sędziów. Niemniej jednak, w związku z rosnąca liczbą spraw dotyczących naruszenia zasady równego traktowania, dostrzegamy również potrzebę włączenia do oferty szkoleniowej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury tematyki z tego zakresu. W naszym przekonaniu, w dużej mierze od tego zależeć będzie poziom ochrony przed dyskryminacją w Polsce.
Na poparcie powyższej argumentacji, niniejszym pragniemy zwrócić uwagę Szanownych Panów m.in. na wyniki raportu Fundacji im. Stefana Batorego pt. „Ochrona prawna sygnalistów w doświadczeniach sędziów sądów pracy”. Jak wynika z przedmiotowego raportu, istnieją znaczne rozbieżności w rozumieniu ochrony prawnej przed dyskryminacją przez sędziów. Na potrzeby rzeczonego raportu, badając ochronę prawną pracowników ujawniających określone informacje w interesie społecznym, przeprowadzono szereg wywiadów z sędziami sądów pracy. Jednym z przykładów na to, jak różnej interpretacji podlegają przepisy antydyskryminacyjne, jest sposób rozumienia zasady przeniesionego ciężaru dowodu, która na podstawie art. 183b §1 Kodeksu pracy ma zastosowanie w sprawach dotyczących dyskryminacji. Wielu sędziów twierdzi, iż pracownik jest zobowiązany wykazać, że pomiędzy nim a innym pracownikiem istnieje nierówność, a dopiero wówczas pracodawca ma obowiązek wykazania obiektywnych okoliczności, które stanowią podstawę dla różnego traktowania pracownika. Tak rozumiana zasada przeniesionego ciężaru dowodu stoi w sprzeczności z definicją zawartą w dyrektywach antydyskryminacyjnych Unii Europejskiej, na podstawie których została wprowadzona do ustawodawstwa krajowego. Kolejna niezwykle ważna rozbieżność interpretacyjna dotyczy kwestii, czy katalog cech ze względu na które może dojść do dyskryminacji na gruncie art. 183a §1 Kodeksu pracy jest otwarty lub zamknięty. Tylko część sędziów traktuje go jako katalog otwarty (za sprawą użytego sformułowania „w szczególności”). Być może wątpliwości byłoby mniej gdyby w trakcie przygotowania zawodowego raz szkolenia ustawicznego, temat ten zostałby potraktowany bardziej szczegółowo niż dotychczas.

Co ważne, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej wspólnie z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu przygotowała podręcznik, mający na celu przybliżenie mieszkańcom Europy orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w dziedzinie zakazu dyskryminacji. Podręcznik obecnie znajduje się w końcowej fazie tłumaczenia na język polski i będzie dostępny prawdopodobnie już we wrześniu tego roku. Podręcznik ten, może okazać się znakomitym narzędziem nauczania, przydatnym zarówno w edukacji aplikantów, jak również osób wykonujących zawody sędziego i prokuratora.

Mając na uwadze ważną społecznie potrzebę włączenia ww. tematyki do programu nauczania prowadzonego przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, liczymy także na współpracę z Państwem w tym zakresie. Jako organizacje pozarządowe specjalizujące się w ochronie praw człowieka oraz przeciwdziałaniu dyskryminacji m.in. z powodu płci, rasy i pochodzenia etnicznego, wieku, orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, niepełnosprawności, religii i wyznania jesteśmy gotowi podzielić się z Państwem swoim doświadczeniem i wiedzą ekspercką w przedmiotowej dziedzinie.



Lista organizacji wchodzących w skład Koalicji na Rzecz Równych Szans:

Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego - koordynator Koalicji
Fundacja Feminoteka
Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii „Otwarta
Rzeczpospolita"
Kampania Przeciw Homofobii
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Lambda Warszawa
Amnesty International
Lambda Bydgoszcz
Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej
Fundacja Równości
Koalicja Karat
Fundacja Trans-Fuzja
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
Fundacja MaMa
Fundacja Przestrzeń Kobiet
Fundacja Autonomia
Stowarzyszenie Aktywne Kobiety
Stowarzyszenie Inicjatyw Niezależnych MIKUSZEWO
Stowarzyszenie Homo Faber
Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet "Victoria"
Stowarzyszenie Nigdy Więcej
Stowarzyszenie Kobiet Konsola
FORUM 50+
Fundacja TUS
Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
Instytut Podkarpacki
Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych
Stowarzyszenie Kobiet Niepełnosprawnych ONE.PL
Żydowskie Stowarzyszenie Czulent
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego PRO
HUMANUM
Stowarzyszenia Romów w Polsce
Stowarzyszenie Na Rzecz Lesbijek, Gejów, Osób Biseksualnych,
Osób Transpłciowych Oraz Osób Queer "Pracownia Różnorodności"
Stowarzyszenie "W stronę Dziewcząt"
Fundacja na Rzecz Różnorodności Polistrefa
Fundacja Inicjatyw Społecznych “Się Zrobi!”
Forum Żydów Polskich
Fundacja Bez Dyskryminacji
Fundacja Nasza Przestrzeń
Fundacja Wiedza Lokalna
Fundacji "Vis Maior"
Związek Nauczycielstwa Polskiego
Towarzystwo Przyjaciół Szalonego Wózkowicza

 

Partnerzy i sponsorzy